Phân tích hoạt động tài chính doanh nghiệp là việc vận dụng tổng thể các phương pháp phân tích khoa học để đánh giá chính xác tình hình tài chính của doanh nghiệp, giúp cho các đối tượng quan tâm nắm được thực trạng tài chính và an ninh tài chính của doanh nghiệp, dự đoán được chính xác các chỉ tiêu tài chính trong tương lai cũng như rủi ro tài chính mà doanh nghiệp có thể gặp phải; qua đó, đề ra các quyết định phù hợp với lợi ích của họ.
1. Số vòng quay hàng tồn kho là gì?
Số vòng quay hàng tồn kho làmột trong các tỷ số tài chính để đánh giá hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp.
Tỷ số này được xác định bằng cách lấy giá vốn hàng bán trong kỳ nhất định chia cho bình quân giá trị hàng tồn kho trong cùng kỳ.
Số vòng quay hàng tồn kho làmột tiêu chuẩn đánh giá công ty sử dụng hàng tồn kho của mình hiệu quả như thế nào.
Số vòng quay hàng tồn kho tiếng Anh làInventory turnover ratio
2. Cách tính Số vòng quay hàng tồn kho:
Công thức tínhSố vòng quay hàng tồn khonhư sau:
Vòng quay hàng tồn kho = Giá vốn hàng bán / Hàng tồn kho bình quân
Hàng tồn kho trong chỉ tiêu trên là một khái niệm rộng, bao gồm các loại dự trữ cho sản xuất kinh doanh ở doanh nghiệp; như nguyên vật liệu, công cụ dụng cụ, thành phẩm, hàng hóa, sản phẩm đang chế dỡ. Số liệu của hàng tồn kho lấy từ mã số 140 trên Bảng cân đối kế toán.
Hàng tồn kho bình quân được xác định bằng trung bình cộng của Số dư hàng tồn kho đầu kỳ và cuối kỳ.
Tỷ số này cho ta thấy trong một năm, Hàng tồn kho phải quay được bao nhiêu vòng thì mới đạt được mức giá vốn hàng bán của năm đó.
Tỷ số này càng lớn chứng tỏ tốc độ luân chuyển của hàng tồn kho càng cao.
3. Ý nghĩa của Số vòng quay hàng tồn kho:
Hàng tồn kho là một bộ phận tài sản đảm bảo cho quá trình sản xuất và tiêu thụ của doanh nghiệp được tiến hành liên tục. Dự trữ hàng tồn kho hợp lý là mục tiêu của nhiều doanh nghiệp vì dự trữ quá nhiều sẽ gây ứ đọng vốn, gia tăng chi phí bảo quản và dẫn đến hiệu quả sử dụng vốn thấp; ngược lại dự trữ quá ít sẽ gây ảnh hưởng đến tiến độ sản xuất và tiêu thụ của doanh nghiệp. Do vậy, phân tích Số vòng quay hàng tồn kho qua nhiều kỳ sẽ đánh giá tính hợp lý trong công tác dự trữ.
Chỉ số vòng quay hàng tồn kho càng caocàng cho thấy doanh nghiệp bán hàng nhanh và hàng tồn kho không bị ứ đọng nhiều trong doanh nghiệp. Điều này cho thấy doanh nghiệp sẽ có ít rủi ro hơn khi phản ánh trong báo cáo tài chính, khoản mục hàng tồn kho có giá trị giảm qua các năm. Tuy nhiên, việc để chỉ số này quá cao cũng là điều không tốt vì như thế có nghĩa là lượng hàng dự trữ trong kho không nhiều, nếu nhu cầu thị trường tăng đột ngột thì rất khả năng doanh nghiệp không có đủ hàng để cung cấp, do đó sẽ dễ bị mất khách hàng và bị đối thủ cạnh tranh chiếm lấy thị phần. Thêm nữa, dự trữ nguyên liệu vật liệu đầu vào cho các khâu sản xuất không đủ có thể khiến cho dây chuyền bị ngưng trệ. Vì vậy chỉ số vòng quay hàng tồn kho cần phải đủ lớn để đảm bảo mức độ sản xuất đáp ứng được nhu cầu khách hàng.
Ngược lại,Chỉ số vòng quay hàng tồn khocàng thấp càng cho thấy Doanh nghiệp bán hàng chậm và hàng tồn kho bị ứ đọng nhiều. Như chúng ta đã biết, hàng tồn kho rất dễ bị quá hạn, dễ bị hư hỏng, kém phẩm chất, việc bị ứ đọng lâu sẽ dẫn đến giá trị hàng tồn kho bị giảm xuống. Đồng thời, hàng tồn kho cũng là tài sản khó có thể hoán đổi thành tiền mặt, do đó, nếu việc ứ đóng lâu ngày, có thể dẫn đến Doanh nghiệp mất dần khả năng thanh khoản.
Bên cạnh các yếu tố trên, Khi phân tích chỉ tiêuSố vòng quay hàng tồn khocần chú ý đến những đặc thù sau:
+ Giá trịSố vòng quay hàng tồn khocòn tùy thuộc vào đặc điểm hoạt động sản xuất kinh doanh của từng loại hình doanh nghiệp. Thông thường, trong các doanh nghiệp thương mại, hàng tồn kho chiếm tỷ trọng tương đối lớn so với các loại tài sản khác vì hàng tồn kho là đối tượng cơ bản trong kinh doanh của các doanh nghiệp này. Tỷ trọng này cũng cao đối với những doanh nghiệp sản xuất có chu kỳ sản xuất dài, như doanh nghiệp xây lắp, xí nghiệp đóng tàu… vì lượng sản phẩm đang chế tạo có thể tồn tại trong một khoảng thời gian nhất định. Ngược lại, ở các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ, như khách sạn, giải trí, bốc xếp… hàng tồn kho chiếm tỷ trọng thấp.
+ Giá trị củasố vòng quay hàng tồn khocòn tùy thuộc vào chính sách dự trữ và tính thời vụ trong họat động kinh doanh ở doanh nghiệp. Chẳng hạn, do xuất hiện tình trạng mất cân đối về cung cầu vật tư, hàng hóa trên thị trường nên các quyết định về đầu cơ có thể dẫn đến giá trị của chỉ tiêu này cao. Một số các doanh nghiệp thực hiện tốt phương thức quản trị kịp thời (Just in Time) trong cung ứng, sản xuất và tiêu thụ sẽ dẫn đến giá trị chỉ tiêu này thấp.
+ Phân tíchSố vòng quay hàng tồn khocần xem xét trong mối tương quan với tăng trưởng của doanh nghiệp. Một doanh nghiệp hoạt động ở thị trường mới bùng nổ và doanh thu của doanh nghiệp tăng liên tục trong nhiều năm có thể dẫn đến gia tăng dự trữ để đáp ứng nhu cầu của thị trường. Ngược lại, trong giai đoạn kinh doanh suy thoái thì tỷ trọng hàng tồn kho có khuynh hướng giảm.
Do đó, Khi phân tíchhệ số vòng quay hàng tồn kho,ngoài việc so sánh giữa các năm, so sánh với các công ty cùng ngành, công ty cần xem xét kỹ lưỡng từng hàng tồn kho để phát hiện những các hàng tồn kho kém phẩm chất, hư hỏng, quá thời hạn và có biện pháp xử lý.
4. Ví dụ về tính Số vòng quay hàng tồn kho:
Ta có số liệu của Công ty TNHH ABC như sau:
Bảng cân đối kế toán công ty TNHH ABC đến ngày 31-12-2021.
Báo cáo Kết quả kinh doanh công ty TNHH ABC năm 2021:
Số vòng quay hàng tồn khocủa Công ty TNHH ABC được xác định như sau:
Vòng quay hàng tồn kho= Giá vốn hàng bán / Hàng tồn kho bình quân = 85.000 / [ (27.000 + 24.000) / 2 ] = 3,33 (lần)
Tỷ số trên cho thấy trong năm 2021, hàng tồn kho phải luân chuyển 3,33 lần. Điều này có nghĩa là bình quân khoảng: 360 (ngày) / 3,33 = 108 ngày Công ty luân chuyển được mộtvòng hàng tồn kho. Ta có thể phân tích thêm tỷ số kỳ luân chuyển hàng tồn kho.
5. Cách tính Tỷ số kỳ luân chuyển hàng tồn kho
Công thức xác định tỷ số kỳ luân chuyển hàng tồn kho như sau:
Kỳ luân chuyển hàng tồn kho = Hàng tồn kho bình quân / Giá vốn bình quân ngày.
Theo số liệu của Công ty ABC thì:
Kỳ luân chuyển hàng tồn kho = [ (27.000 + 24.000) : 2 ] / (85.000 : 360) = 108 ngày.
Điều cho này cho thấy trong năm 2021, bình quân khoảng 108 ngày, Công ty mới luân chuyển được mộtvòng hàng tồn kho.
Đây là tỷ số bổ trợ rất tốt choHệ Số vòng quay hàng tồn kho, và cần được sử dụng song song với nhau để đưa ra quyết định chính xác nhất về các chính sách với các khoản phải thu, từ đó tìm hiểu được nguyên nhân và đưa ra biện pháp kịp thời.
6. Số Vòng quay hàng tồn kho bao nhiêu là tốt?
Với mỗi ngành, Vòng quay hàng tồn kho lại có các giá trị khác nhau. Do đó, để xác địnhsố vòng quay hàng tồn kho bao nhiêu là tốt, cần so sánh với các doanh nghiệp trong cùng ngành để biết đượcSố vòng quay trung bình ngànhlà bao nhiêu, từ đó biết được chính sách quản lý hàng tồn kho của Doanh nghiệp có đang hiệu quả hay không.
Bên cạnh đó, cũng cần so sánh hệ số này với số liệu các năm trước, từ đó sẽ có cái nhìn tổng quan đến tình hình quản lý và kiểm soát hàng tồn kho của mình. Từ đó, Doanh nghiệp có thể đưa ra được các biện pháp phù hợp nhất.
